Hoe zit het met bias?

Als we het hebben over diversiteit van teams en hun innovatieve kracht, over het benutten van alle perspectieven en over optimale interculturele communicatie, dan moeten we het hebben over bias.

De Architectuur van Bias

Het woord ‘bias’ verwijst niet naar één enkele bias, zoals stereotypering of etnocentrisme, maar naar een hele reeks vooroordelen. Het is waarschijnlijk nauwkeuriger om te spreken over de Architectuur van Bias die we in onze eigen geest vinden. Het is de manier waarop onze cognitieve processen werken. Simpel gezegd, bias is ingebouwd. Bias is de standaardinstelling van onze denksystemen. Hoewel we als autonome, rationele individuen meestal het gevoel hebben dat we zelf de regie hebben, worden we eigenlijk voortdurend misleid en uitgedaagd door onze eigen waarnemingen en interpretaties. Waarom?

Omdat vooroordelen onbewust en snel optreden, zoals Nobelprijswinnaar Daniel Kahnemann aangeeft in zijn baanbrekende boek ‘Thinking Fast and Slow’. Bias is natuurlijk, maar uiteraard niet wenselijk.

Laten we bias induiken

Kijk eens naar deze crowd-sourced Cognitive Bias Codex. Het omvat zo’n 180 biases in vier grote categorieën. Het geeft aan dat vooroordelen gerelateerd zijn aan de cognitieve structuren opdat we kunnen overleven. Zoals Joseph Shaules stelt: “Onze cognitieve processen evolueerden om effectieve oordelen te vellen over onze omgeving in de context van nieuwe en teveel informatie, onzekerheid over hoe we onze ervaringen moeten interpreteren, de behoefte aan snelle reacties voor mogelijk gevaar, en het moeten vertrouwen op een onvolmaakte herinnering van eerdere ervaringen”. De evolutionaire wortels van vooroordelen zijn te zien in de vier hoeken van de illustratie. Laten we inzoomen op een van deze delen: Not enough meaning / Niet genoeg betekenis.

Hoe geef je betekenis op basis van beperkte informatie?

In deze complexe, snel veranderende wereld zijn we vaak onzeker over hoe we situaties moeten interpreteren. In de omgang met culturele diversiteit nog meer! Veel biases waarmee we in een interculturele context te maken hebben, gaan over betekenisgeving. Wat doen we als we moeten interpreteren of oordelen op basis van beperkte informatie? We vullen kenmerken uit stereotypen, generalisaties en voorgeschiedenis in, zoals de group attribution error of het bandwagoneffect. En we vinden mensen en dingen die we kennen of liefhebben beter: in-group bias, out-group homogenity bias, etnocentrisme, halo-effect. Samenvattend: we trekken (veel te) snel conclusies en geven ons onbewust over aan wij-zij denken. Het is niet wenselijk, maar helaas is bias een natuurlijk onderdeel van hoe onze geest werkt – vooral als we gestrest of moe zijn.

Hoe kunnen we bias aanpakken?

Het eerste wat je te doen staat is bias en dus de manier waarop onze geest werkt te begrijpen. Een cruciaal element is de dubbele verwerkingsstructuur van onze geest, de dual processing of mind. Dat verwijst naar onze aandachtige geest (langzaam denken) en intuïtieve geest (snel denken); ze werken schijnbaar gelijktijdig en hebben toch unieke kenmerken. Hoewel de aandachtige geest vaak ‘denkt’ dat hij de controle heeft, heeft de intuïtieve geest (de automatische piloot) misschien wel veel meer invloed dan we beseffen. Vaak merken we deze automatische reacties en vooroordelen niet eens op. Als we eenmaal meer grip hebben op deze cognitieve processen, kunnen we actiever proberen in te grijpen (met de aandachtige geest) en voorkomen dat we overmatig beïnvloed worden door deze vooroordelen. Dat kost ons echter mentale energie, en daar hebben we geen onbeperkte voorraad van. Je ontspannen en je bewust zijn, voor jezelf zorgen door een goede nachtrust, of een lekkere lunch, en empathie tonen in gesprekken – deze eenvoudige handelingen zijn enkele eerste stappen om onze vooroordelen onder controle te krijgen!

Wil je meer weten?

Doe mee aan de Masterclass Brain, Mind and Culture die Joseph Shaules en ik jaarlijks organiseren. Voor meer informatie zie https://japanintercultural.org/masterclass/ .

Bronnen:

Daniel Kahnemann (2011) Thinking Fast and Slow

Joseph Shaules (2020) Language, Culture and the Embodied Mind: A Developmental Model of Linguaculture Learning.